integracja sensoryczna

Człowiek w świecie otoczony jest przez mnóstwo napływających zewsząd bodźców. Codziennie widzimy i dotykamy wielu przedmiotów o zróżnicowanych kształtach, kolorach i fakturach. Słyszymy przeróżne dźwięki, kosztujemy rozmaitych potraw, czujemy intensywne zapachy. Czujemy także swoje ciało i kierujemy nim, by wykonać konkretną aktywność. Te wszystkie czynności wymagają zaangażowania układu sensorycznego. Jest to szczególnie ważne we wczesnym etapie życia dziecka. Na czym dokładnie polega integracja sensoryczna? Jakie są objawy zaburzeń? Przeczytaj poradnik i dowiedz się więcej!

Czym jest integracja sensoryczna?

Rozwój integracji sensorycznej rozpoczyna się już w okresie płodowym, jednak najintensywniej przebiega w pierwszych trzech latach życia dziecka i trwa do około siódmego roku życia. Integracja sensoryczna to proces, w którym mózg porządkuje docierające do niego informacje płynące z ciała i środowiska, po czym wysyła odpowiednią reakcję. Pozwala człowiekowi na celowe działanie, umożliwia selekcję informacji oraz odwołuje się do wcześniejszych doświadczeń. Zmysły charakterystyczne dla integracji sensorycznej tj. dotyk, równowaga oraz uczucie ciała, mają zasadnicze znaczenie w naszym codziennym funkcjonowaniu. Ich dobre zintegrowanie jest podstawą optymalnego rozwoju i działania pozostałych zmysłów oraz umiejętności, do których należą wzrok, słuch, mowa, umiejętność chodzenia, jak również zdolność wykonywania precyzyjnych czynności, malowanie czy pisanie.

integracja sensoryczna u najmłodszych

Jakie są objawy zaburzenia integracji sensorycznej?

Rodzice, szczególnie na etapie wczesnego rozwoju, powinni bacznie obserwować swoje dziecko. Zaburzenia integracji sensorycznej (SI) mają miejsce, gdy mózg nie jest zdolny do prawidłowego przetwarzania bodźców zmysłowych. Wówczas dziecko ma trudności z planowaniem i wykonywaniem własnych działań, może być nadmiernie ruchliwe oraz mieć kłopoty ze skupieniem i koncentracją. Jednym z zaburzeń integracji sensorycznej jest opóźnienie rozwoju mowy. Kolejną nieprawidłowością w rozwoju dziecka jest zbyt mała wrażliwość lub nadwrażliwość na bodźce sensoryczne. W przypadku nadmiernej wrażliwości maluch może źle reagować na hałasy, wybucha płaczem, nie przepada za myciem włosów oraz ma awersje do niektórych rodzajów ubrań czy jedzenia. Natomiast, gdy nasza pociecha ma zbyt małą wrażliwość na sensory, często lekceważy np. ból, czy zimno.

Warto również zwrócić uwagę na rozwój aktywności ruchowej u dziecka. W tym przypadku możemy spotkać się z nadmierną ruchliwością, objawiającą się nieustannym wierceniem, bieganiem, a także niechęcią ze strony malucha do zabawy. Zaburzenia integracji sensorycznej to także obniżony poziom koordynacji ruchowej. Wynikiem tego są sytuacje, w których maluch ma problem z utrzymaniem równowagi, często się potyka. Mogą również wystąpić problemy z łapaniem piłki, używaniem nożyczek, a nawet ubieraniem się. Należy także zaobserwować, czy dziecko stale dotyka różnego rodzaju przedmioty i wkłada je do ust. Jeśli rodzice zauważą niektóre z wymienionych objawów, powinni niezwłocznie skonsultować swoje obawy z pediatrą.

Ćwiczenia przy zaburzeniach integracji sensorycznej – terapia SI

Trudności w rozwoju dziecka związane z zaburzeniami integracji sensorycznej nie mijają samoczynnie, dlatego w żadnym wypadku nie należy ich lekceważyć. W sytuacji, gdy rodzice zauważą u swojego dziecka objawy nieprawidłowej pracy układu nerwowego, powinni udać się do specjalisty. Na podstawie wywiadu i badań, lekarz stwierdzi, czy ma to związek z zaburzeniami SI. Zanim dziecko rozpocznie terapię musi zostać zdiagnozowane pod kątem rozwoju procesów sensorycznych. Trafna i rzetelna diagnoza to klucz do sukcesu od samego początku procesu terapeutycznego, dlatego bardzo ważne jest szczerość i zaufanie do terapeutów integracji sensorycznej.

Terapia odbywa się w specjalnie przygotowanym pomieszczeniu. Polega na swego rodzaju zabawie terapeuty z dzieckiem. Zajęcia mają przede wszystkim na celu polepszenie integracji między zmysłami w obrębie układu nerwowego. Do ćwiczeń używany jest sprzęt do integracji sensorycznej. Specjaliści zajmujący się tymi zaburzeniami są kompetentni i doświadczeni. Mają bogatą wiedzę z zakresu neurobiologii. Dzięki temu podczas pracy z maluchem stymulują jego zmysły oraz usprawniają obszary deficytowe. W rezultacie dochodzi do ograniczenia bądź całkowitej eliminacji nadwrażliwości sensorycznej na niepożądane bodźce zmysłowe lub w przypadku obniżonej wrażliwości, zostaje ona trwale pobudzona, dzięki dostarczaniu silnych sygnałów zmysłowych.

Do ćwiczeń wykorzystywane są przedmioty o różnych fakturach. Terapeuta SI często wykonuje maluchowi masaż. Co więcej, dziecko huśta się na hamaku, może jeździć na deskorolce czy balansuje na kołysce. Na zajęciach bardzo ważna jest obecność jednego z rodziców, ponieważ jest on czynnym uczestnikiem terapii. Dzięki temu dziecko również czuje się zdecydowanie bardziej swobodnie. Specjalista w czasie zajęć ma za zadanie obserwować reakcje dziecka i kontrolować zmiany w jego zachowaniu. To bardzo istotne, by terapeuta mógł w pełni dostosować program pracy z dzieckiem postępów, jakie czyni. Każda terapia przygotowywana jest do indywidualnych potrzeb pacjenta.

terapia sensoryczna

Jakich efektów możemy spodziewać się po terapii sensorycznej?

Terapia sensoryczna to zestaw ćwiczeń i czynności poprawiających integrację sensoryczną dziecka, czyli usprawniające sposób, w jaki odbiera ono i porządkuje informacje dochodzące ze świata. Efekty takiej terapii są bardzo korzystne dla dzieci, ponieważ:

 

  • poprawia się rozwój psychoruchowy,

 

  • wzmacnia się integracja z rówieśnikami,
  • dziecko lepiej radzi sobie z porządkowaniem bodźców i informacji płynących ze świata zewnętrznego,
  • ograniczone zostają agresywne zachowania,
  • zmniejszona zostaje nadpobudliwość ruchowa,
  • dziecko lepiej wyraża swoje potrzeby,
  • z łatwością nawiązuje kontakty z otoczeniem,
  • poprawia się koordynacja ruchowa,
  • lepiej funkcjonuje zmysł równowagi – usprawniona zostaje praca z nożyczkami, kredkami czy łapanie piłki,
  • poprawia się zdolność skupienia i koncentracji,
  • dziecko przestaje się rozpraszać lub rozprasza się w mniejszym stopniu,
  • dziecko przestaje reagować płaczem i krzykiem na niektóre bodźce sensoryczne, co zdecydowanie ułatwia życie jemu i jego opiekunom.

Terapia adresowana jest przede wszystkim do dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, borykającymi się z zaburzeniami odbioru wielu bodźców. Bywa, że terapię sensoryczną stosuje się także u niemowląt, które mają problem z przyjmowaniem pokarmów. Warto wiedzieć, że ćwiczenia powinny być dla dziecka przede wszystkim dobrą zabawą. To pozwoli mu się oswoić z różnorodnością świata i mogą sprawić, że dzięki nim dziecko uniknie autyzmu.

Podsumowanie

Każdego dnia odbieramy tysiące wiadomości kodowanych przez wzrok, słuch, dotyk, węch i smak. Docierają do naszego mózgu, gdzie są przetwarzane, by zostać odpowiednio wykorzystane, np. do planowania ruchu, wyrażania emocji czy uczenia się. Tak w wielkim skrócie brzmi definicja integracji sensorycznej, która stanowi niezwykle złożony proces. Niestety,  badania dowodzą, że aż 14-15% dzieci może mieć kłopoty z integracją zmysłów. W żadnym wypadku nie należy lekceważyć tego typu objawów, bo to właśnie one mają wpływ na to, jak dziecko będzie radzić sobie w przyszłości.

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Please enter your comment!
Please enter your name here